NSC-minister wil terug naar 1947 bij de NPO

[Column] David de Jong over de hervormingsplannen van de NPO

De plannen van minister Eppo Bruins van OCW (NSC) zijn uitgelekt. Niet zo verwonderlijk, aangezien die aan de omroepverenigingen en NPO zijn voorgelegd. Grofweg blijven er vier à vijf omroephuizen over, waaronder omroepverenigingen blijven bestaan. De NPO blijft ook bestaan, maar krijgt minder macht, waarbij de omroephuizen/verenigingen weer meer macht krijgen.

Eppo Bruins was van 2011 tot 2024 lid van de ChristenUnie, een politieke partij die belang hecht aan omroepverenigingen, zodat ook het geluid van met name de Evangelische Omroep gehoord kan worden.

Terug naar 1947?

In 1947 keerden KRO, NCRV, VARA en VPRO na enkele jaren van een unitaire Nederlandse publieke omroep (sinds 1944) terug met de herintroductie van een verzuild omroepbestel. Dat waren aldus vier omroepen; de loop der geschiedenis maakte dat er meer omroepen kwamen.

In het plan van Eppo Bruins zou de NOS/NTR als taakomroep ook een omroephuis vormen. Het idee van omroephuizen is dat deze de erkenning krijgen, egenlijk net als nu het geval is met de samenwerkingsomroepen: Omroep Max/WNL, AVROTROS/PowNed, BNNVARA, EO, KRO-NCRV en VPRO/Human hebben deze erkenningen met daaronder de losse omroepverenigingen, organisaties en merken. Een fusie van enkele van deze samenwerkingsomroepen zou perfect passen binnen het plan van Eppo Bruins. Daaronder kunnen de omroepverenigingen gewoon (net als nu) voortbestaan met hun organisaties, managers en merken. 

Terug naar af

Met het idee dat omroephuizen net zoveel macht krijgen als de NPO voor de strategie en programmeerbeslissingen bij zowel NPO Start als de lineaire NPO-zenders, gaat de minister terug naar af. is het huidige stelsel al een vergadercircuit, dan wordt met deze wijzigingen door de macht bij de omroepinstellingen te leggen, een onwerkbare situatie gecreëerd, die al tot 1997 bestond toen de omroepverenigingen mochten (mee)beslissen over de programmering en welke programma’s er precies komen.

De wereld van Big Tech en AI

In de wereld van Big Tech en AI is een publieke omroep van wezenlijk belang, zou je kunnen stellen met name voor zijn journalistieke en informatieve functie. Dan gaat het ook om slagkracht. Om herkenbaarheid. En om inhoudelijk sterk zijn. Niet verwonderlijk dat publieke omroepen in Europa veel bezig zijn geweest om het hoofdmerk de afgelopen jaren prominent naar voren te laten brengen. Of het nu om SVT, BBC, VRT, RTBF, Rai, DR, NRK, ORF, RTVE, RTE en anderen gaat, deze Europese publieke omroepen werken in Europa allemaal volgens een model van één omroep zonder zuilen, met één organisatie, met één (hoof)merk. De NPO heeft als het gaat om de branding met het merk NPO ditzelfde geprobeerd vanaf 2014 (zonder dat er in Nederland één landelijke publiekek omroeporganisatie is en met behoud van de omroepverenigingen).

Zuilensysteem uit 1947 of 1924?

Het vasthouden aan een model met omroepverenigingen die dan via omroephuizen werken, is eigenlijk oude wijn in nieuwe zakken. Het is angstvallig vasthouden aan een zuilensysteem dat al heel lang niet meer bestaat. Zeker als de omroephuizen en onderliggende merken belangrijker worden, kan je als concurrent van de NPO in je vuistje lachen. Niet voor niks is iemand als de Omroep Max-baas Jan Slagter, die niet weg is te slaan van de talkshowtafels, blij met de gelekte voorstellen.

Discussies op deze wijze insteken, is een cadeau voor partijen als Amazon, Netflix, Meta/Facebook, Alphabet (Google/YouTube), Microsoft en Apple, maar ook voor commerciële Nederlandse mediabedrijven. Een versnipperd publiek landelijk publiek mediabestel betekent immers meer kansen voor deze partijen.

Joop van den Ende

Een opvallende advertentie verscheen in de dagbladen van Joop van den Ende, oprichter van het door hem verkochte Endemol die zijn dochter Iris van den Ende ondersteunt met het productiebedrijf Medialane. De advertentie werd ruim onder de aandacht gebracht door opvallend genoeg de NPO.

De voormalig mediamagnaat pleitte voor een sterke NPO en het door laten gaan van de overnameplannen van RTL Nederland door DPG Media. Opvallend alsof het (gezamenlijk?) lobbywerk van de NPO, RTL Nederland en DPG Media op volle toeren draait, nota bene ook in de kranten van DPG Media. Eerder al pleitte Stichting Democratie & Media, minderheidsaandeelhouder van DPG Media ook al  plots in een veel geplugd interview van diens directeur in het kader van persvrijheid voor deze overname.

---

David de Jong is als journalist werkzaam bij onder meer Marketing Report.

Gepubliceerd door: David de Jong