European Media Freedom Act van kracht; nog geen Nederlands toezicht

Regels over transparantie, persvrijheid, NMO en NPO

De European Media Freedom Act is van kracht geworden. De European Media Freedom Act gaat over regels omtrent pluriformiteit, transparantie en onafhankelijkheid in de mediasector. Nederlands toezicht op deze Europese verordening is echter nog niet geregeld

Eigenaren openbaar

Eigenaren van mediadiensten moeten voortaan openbaar maken wie de directe en indirecte eigenaren zijn en hoeveel geld er aan overheidsreclame is geïncasseerd. Ook de overheid moet dat openbaren.

Mediaconcentraties

Er zijn regels van kracht geworden over pluriformiteit en redactionele onafhankelijkheid en wat bij overnameplannen economische alternatieven zijn. Deze regels komen te laat voor de op 1 juli 2025 geëffectueerde overname van RTL Nederland door DPG Media.

Landen moeten de impact onderzoeken van mediaconcentraties op mediapluriformiteit en redactionele onafhankelijkheid. Wetgeving, administratieve of regelgevende maatregelen die een land neemt en die de media kan beïnvloeden moet proportioneel zijn alsmede rechtvaardig. Nederland doet dit al jaren met de Mediamonitor van het Commissariaat voor de Media.

Spyware

Spyware tegen journalisten zijn verboden, behalve bij ernstige misdaden en alleen met rechterlijke toetsing. De bedoeling is dat mede op deze wijze bronbescherming verder wordt verankerd.

NPO, RPO en NLPO

De financiering van publieke media (in Nederland de NPO, RPO en NLPO) moet – waar deze bestaat – stabiel en adequaat zijn om hun journalistieke onafhankelijkheid te waarborgen. De leiding van de publieke mediabedrijven moet op een open, transparante en non-discriminatoire wijze worden benoemd. Daarbij moeten publieke mediabedrijven pluriformiteit van informatie en opinie brengen op een onafhankelijke wijze en volgens de publieke service missie.

Zelf wijzigen instellingen

Consumenten krijgen vanaf 2027 het recht om de configuratie waaronder standaardinstellingen van apparaten die toegang geven tot mediadiensten, zelf te wijzigen in plaats van alleen te kunnen werken met opgelegde instellingen.

Weghalen content

Het ongeoorloofd weghalen van content zal worden tegengegaan. In gevallen van systematische risico’s waarbij providers bepaalde informatie willen weghalen, moeten ze dat te voren kenbaar maken waarbij er ook in beroep tegen gegaan kan worden.

NMO

Verder wordt ook het Nationaal Media Onderzoek (NMO) aan regelgeving onderhevig, want ook daar moet voortaan wettelijk gezien onpartijdigheid, transparantie, evenredigheid, non discriminatoirheid en controleerbaarheid het uitgangspunt zijn. Eerder golden daar geen regels voor. En dat moet eens per jaar worden gecontroleerd.

Het NMO zegt desgevraagd tegenover Marketing Report dat er nog geen concrete toetsingscriteria zijn opgesteld. Ook stelt NMO dat het Commissariaat voor de Media als (mogelijke) toezichthouder zijn werk nog niet gedaan heeft. Deze dient immers nog uit te werken hoe de wet moet worden gehandhaafd.

NMO zal volgens eigen zeggen zelf (daarna) nog moeten uitwerken wat dit concreet betekent. Dat gebeurt overigens in de gezamenlijkheid van de Audience Measurement Coalition, een internationale samenwerkingsorganisatie waar ook NMO lid van is. NMO denkt dat het niet lastig zal worden om te voldoen aan de uitgangspunten. De Joint Industry Comite-constructie bepaalt al in grote mate dat NMO transparant, representatief, betrouwbaar, open en actueel moeten zijn en staat al in de NMO-Onderzoekscode, aldus een zegsman.

Raad van Europese Toezichthouders

Er is een raad van Europese toezichthouders ingesteld. Die zal moeten toezien op de (Europese) naleving. Hget Nederlandse Commissariaat voor de Media is daar lid van waarbij voorzitter Amma Assante is benoemd tot vice-voorzitter. De Spanjaard Carlos Aguilar is in februari 2025 tot voorzitter benoemd.

Nog geen Nederlands toezicht

Op Nederlands niveau zal het Commissariaat voor de Media waarschijnlijk toezicht moeten houden. Het is niet duidelijk of de regering het Commissariaat voor de Media daartoe inmiddels heeft aangewezen. Ondanks dat het Commissariaat voor de Media zelf aangaf het afgelopen jaar met voorbereidingen bezig te zijn, heeft deze nog geen beleid hierover geopenbaard. In algemene zin heeft het Nederlanse Commissariaat voor de Media sowieso het beleid om zo min mogelijk boetes te geven en treedt het nauwelijks handhavend op.

NDP Nieuwsmedia en News Media tegen

Eerder hadden brancheorganisatie NDP Nieuwsmedia en de Europese brancheorganisatie News Europe zich tegen de European Media Freedom Act gekeerd. NDP Nieuwsmedia stelde dat dit soort regelgeving niet strookt vanuit de Nederlandse traditie om regels over persvrijheid van overheidswege te maken. Nederlan kent volgens NDP Nieuwsmedia vooral het fenomeen dat media zelf hun verantwoordelijkheid nemen via zelfregulering. Partijen als Mediahuis, DPG Media (inclusief RTL Nederland), FD Mediagroep en Roularta zijn de belangrijkste leden van NDP Nieuwsmedia. News Europe stelt met de inwerkingtreding dat de regelgeving media moet beschermen, niet reguleren.

 Volg Marketing Report op LinkedIn!

 Abonneer je op onze gratis dagelijkse nieuwsbrief

 Registreer jouw bureau gratis in de Marketing Report reclamebureau database The List

Lees ook:

 Volg Marketing Report op LinkedIn!

 Abonneer je op onze gratis dagelijkse nieuwsbrief

 Registreer jouw bureau gratis in de Marketing Report reclamebureau database The List

Dit artikel is gepubliceerd door: David de Jong