Kim van Sparrentak (GroenLinks): systeem moet veranderen om sponsoring techfascisten te stoppen

Kim van Sparrentak die als Europarlementariër van GroenLinks mede aan de basis stond van de Digital Market en Digital Service Act, vindt dat het (adverteerders)systeem van big-techbedrijven moet veranderen om de sponsoring van techfascisten door marketeers te stoppen. Dit stelde het Europees parlementslid tijdens een discussie van VPRO Tegenlicht Meet Up in Amsterdam, in antwoord op een vraag uit het publiek. Deze sessie werd georganiseerd naar aanleiding van de VPRO Tegenlicht-documentaire Error 404, het internet in crisis. Ook ACM-bestuursvoorzitter Martijn Snoep was aanwezig tijdens deze sessie, waarover Marketing Report ook een artikel publiceert.

Kim van Sparrentak: “Ik denk dat de marketeer als opdrachtgever veel minder terugkrijgt van wat ze wel niet denken te krijgen. Onder de nieuwe wetgeving moeten de platforms daarover transparanter zijn. We weten vanuit de praktijk, dat een heleboel advertentiegeld helemaal niet bij de mensen terechtkomt, waarvan ze hopen dat dat wel zo is. Daarom hebben we namelijk een heleboel clickbait-websites. Van oh nou, als je dit nog niet wist, dan moet je honderd keer doorklikken met honderdduizend reclames, daar gaat je geld dus naartoe. Met contextueel adverteren kan je veel beter mensen bereiken. Dat is één van de dingen waar we veel meer naar moeten kijken. Het huidige probleem is dat iedereen meedoet in die ratrace.

Als je niet het systeem verandert kan je bijna niet individuen er op aanspreken om dingen maar anders te gaan doen. Natuurlijk, wat mij betreft: stop alsjeblieft geen geld meer in die grote techbedrijven, want je sponsort gewoon techfascisten. Maar eigenlijk is het het systeem dat zo problematisch is. We zitten gewoon de hele dag maar te scrollen, omdat we allemaal verslaafd zijn. Dat systeem moet veranderd worden, voordat we individuen ook echt kunnen aanspreken.”

Te weinig Europese alternatieven en afhankelijkheid

Volgens het Europees parlementslid van GroenLinks zijn er te weinig Europese alternatieven en zijn we te afhankelijk geworden van de vooral Amerikaanse big tech.

Kim van Sparrenberg: "Wij hebben in Europa een nog te versnipperde markt, waardoor het je bijvoorbeeld veel te moeilijk wordt gemaakt als je wilt investeren in een bedrijf in een ander land. Daarnaast hebben we veel minder durfkapitaal in Europa. Er is gewoon een stuk minder geld. Daarnaast zijn we ontzettend gewend en afhankelijk van heel veel van die Amsreikaanse techbedrijven. Denk maar eens aan de overheid.

Als Microsoft wegvalt, dan kan de overheid niks meer, ondat ze alleen maar met Microsoft werken. Dus er gaan heel veel miljoenen elk jaar naar Microsoft vanuit de overheid. Stel je voor dat je de overheid zou investeren in een Europees alternatief? Wat mij betreft is dat één van de oplossingen waarmee we moeten gaan werken: een alternatief. Er wordt heel vaak gezegd: deze regulering, die blokkeert innovatie. Ja sorry, maar wat mij betreft is ons verslaafd of ons nog verslavender maken aan onze smartphone, geen innovatie.

Ik heb veel gewerkt met kunstmatige intelligentie. Dat is de innovatie die ik wil zien. Ik ben naar de Erasmus Universiteit geweest, daar hebben ze een smartphone-app ontwikkeld, die accurater dan de gemiddelde huisarts, kan zien of een vlekje op de huid huidkanker is of niet. Dat is de innovatie waar we naar op zoek zijn. Ik denk dat het superbelangrijk is, dat we gaan sturen.”

Toch kans op verbod verslavende technieken?

Toch is er een kans dat er een verbod zal komen op verslavende technieken; die vallen nu niet onder de DSA/DMA-wetgeving.

Kim van Sparrentak: “Jongeren zitten gemiddeld zeven uur per dag op de smartphone. Uit onderzoek blijkt dat er schadelijke effecten zijn en jongeren geven toe verslaafd te zijn. Er is in Europa een zwarte en grijze lijst. De zwarte lijst is direct verboden. Bij de grijze lijst moeten de bedrijven eerst aantonen dat het niet schadelijk is en dat bewijzen."

Geen verbod op tracking en targetting

Het is PvdA-GroenLinks niet gelukt om tracking en targetting te verbieden, mede dankzij een enorme lobby.

Kim van Sparretak: “Er zijn ook genoeg dingen niet gelukt in de Digital Service Act. We hebben ook geprobeerd dat je niet meer getarget mag worden voor advertenties Dat is niet gelukt, helaas. De dingen waarmee de techbedrijven het meeste geld verdienen, daar lobbyen ze het hardst voor, uiteraard. En personalisatie is daar één van. Dus dat is ontzettend lastig.

We hebben wel geprobeerd daar meer keuzevrijheid in te krijgen, dus dat er nu een ander soort tijdlijn moet zijn, met bijvoorbeeld een chronologische volgorde, zoals vroeger, op sociale media. Dan is het nog steeds wel op basis van wat je volgt. Dat is denk ik op zich niet heel erg, dus dan krijg je wel te zien waar je zin in hebt. Dus niet alleen maar voetbal, als je dat niet wilt.

Maar dat grijpt zo ver in op het verdienmodel van die grote techbedrijven, dat het bijna niet te doen is. Omdat we dit dus in Europa hebben moeten aanpakken. Die informatiebubbel is vooral het grote probleem voor die grote techbedrijven en we hebben met elkaar afgesproken dat we dat op Europees niveau moeten regelen, zodat de regels overal hetzelfde zijn.

Als een klein land, is het moeilijk tegen die grote techbedrijven opboksen. Vandaar dat we het daarover veel meer in het Europees parlement hebben, dan de Tweede Kamer. Het gaat er in het Europees Parlement daar wel over, maar dan vaker in de kleine commissiezalen; we hebben een digitale vakcommissie wat heel echt super is, maar deze discussie speelt toch vooral op Europees niveau, waar wij met zijn allen graag die grote techbedrijveen proberen aan te pakken.”

Macht uit handen genomen van big tech

Kim van Sparrentak is er blij mee dat - zoals ze zelf stelt - dat een deel van de macht van de big-techbedrijven uit handen is genomen.

Kim van Sparrentak: “Twintig jaar lang was er geen wetgeving en was het niet goed opgeschreven. Terroristische content, discrimineren, digitaal kindermisbruik materiaal, is illegaal en mag dus ook niet online. Grote platforms moeten er nu actief voor zorgen dat het er meteen wordt afgehaald, zodra ze ervan weten. Een heleboel zaken zitten echter in het grijze gebied (grijze lijst), zoals het aanmoedigen van extreem afvallen. Als de kans is dat het hele schadelijke effecten heeft op de samenleving, of op mensen, moeten je als platform je best doen om te modereren, dat is in feite de regel.

Dit is waar Mark Zuckerberg van Meta (Facebook/Instagram) van heeft gezegd: dikke middelvinger, gaan we niet meer doen (in de Verenigde Staten, red.). Dus het wordt het nog heel spannend de komende tijd om te zien hoe dat gehandhaafd wordt in Europa.

We hebben er ook voor gezorgd dat je meer zeggenschap hebt. Bijvoorbeeld bij bedreiging en als een locatie wordt geopenbaard, iets dat je nu kunt aangeven. Als het platform dan zegt, volgens onze regels kan het wel, dan kan je in conclaaf gaan.

We hebben echt een deel van de macht uit de handen van de grote techbedrijven gehaald en terug in de handen van mensen gezet, dus dat is een heel mooie eerste stap.”

Noot: ondanks dat GroenLinks-PvdA met één lijst naar de verkiezingen ging, en met 8 van de 31 zetels de grootste winnaar was, zijn de GroenLinks-leden lid van de groep Groenen/Europese Vrije Alliantie terwijl de PvdA-leden lid zijn van de groep Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten, vandaar dat Kim van Sparrentak hier als GroenLinkser is aangeduid.

www.europarl.europa.eu/portal/nl

www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/

Volg Marketing Report op LinkedIn!