Minister en ACM houden vast aan limiet radiokavels

Talpa eist genoegdoening voor gedwongen verkoop Radio Veronica

De mededingingsautoriteit ACM en PVV-minister Dirk Beljaarts van Economische zaken blijven bij het standpunt dat één partij maximaal drie landelijke FM/DAB+-vergunningen mag bezitten.

Dit blijkt uit een begin februari 2025 geopenbaard aanvullend ACM-advies en het daarop door de minister genomenbesluit.

Rechtszaak

18 maart 2025 heeft een rechtszitting plaats gevonden in een zaak van Talpa Network die eerder tegen de minister van Economische Zaken was aangespannen. De verwachting is dat over zes weken een definitieve uitspraak zal volgen.

Tussenvonnis

Op 14 juni 2024 oordeelde de rechter in een tussenvonnis dat toenmalig minister Micky Adriaansens (VVD) haar beslissing voor de beperking tot het kunnen verkrijgen van maximaal 3 landelijke frequentiekavels bij de frequentieveiling van 2023 had gebaseerd op een onzorgvuldig ACM-advies uit 2022. De rechter droeg de minister op de ACM opnieuw om advies te vragen en het daarna opnieuw innemen van een standpunt daarover. De door de rechtbank gestelde termijnen van 13 weken zijn daarbij overigens niet gehaald en met instemming van betrokken partijen verlengd.

Radio Veronica

Talpa Network heeft vlak voor de frequentieveiling in juli 2023 Radio Veronica aan Mediahuis Radio verkocht, aangezien het maximaal drie landelijke FM/DAB+-frequentiekavels mocht verwerven per 1 september 2023. Met Radio 538, Sky Radio en Radio 10 zag het bedrijf de beste kansen in de markt en wist voor deze drie radiostations landelijke FM/DAB+-dekking te behouden en werd ervoor gekozen Radio Veronica te verkopen. 

ACM-advies en ministerieel oordeel

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft op 23 oktober 2024 een aanvullend advies uitgebracht dat pas begin maart 2025 openbaar werd. Minister Beljaarts heeft dit advies overgenomen in zijn oordeel van 7 maart 2025.

De ACM heeft in zijn advies aangegeven dat het zaak is geweest om aan te tonen dat het noodzakelijk en proportioneel is dat er drie radiostations met FM/DAB+ per partij mogen bestaan (en niet vier).

De ACM wijst in zijn advies er op dat de marktomstandigheden in 2022 niet wezenlijk anders zijn dan in 2019 toen de ACM ook een dergelijk advies opstelde. Het risico op twee partijen die elk vier kavels zouden verwerven (van de negen) zou volgens de ACM leiden tot ongewenste marktmacht en verstoring van de mededinging (concurrentiemogelijkheden).     

Adverteerders: OMS en DPG Media

Volgens de ACM ervaren adverteerders dat er twee partijen actief zijn op de (commerciële) radioadvertentiemarkt: One Media Sales (OMS) van Talpa Network (90 procent) en Mediahuis Radio (10 procent) en anderzijds DPG Media (Qmusic en Joe).

De ACM stelt dat het de invloed van de saleshuis-constructies op de concurrentie op de radioadvertentiemarkt zal volgen de komende tijd.

Om in de structuur van de markt ten minste drie zendereigenaren actief te kunnen laten zijn die wezenlijke concurrentiedruk op elkaar kunnen uitoefenen is het volgens de ACM wel proportioneel en noodzakelijk dat er maximaal drie kavels per zendereigenaar zijn. 

8 radiostations bepalen de markt

Volgens de ACM bepalen de radiostations met hoofdzakelijk muziek (Qmusic en Joe van DPG Media en Radio 538, Sky Radio, Radio 10 van Talpa Network alsmede Radio Veronica en 100% NL [en Slam! via regionale FM en DAB+) van Mediahuis Radio) de markt.

Talpa Network stelde in de rechtszaak dat de markt veel breder is en dat er onder meer onvoldoende rekening was gehouden met de toename van digitale audioreclame. De ACM is het daarmee niet eens omdat er geen cq. onvoldoende sprake is van substitutie tussen bijvoorbeeld radioreclames op FM en streamstartreclames bij online beluistering.

De ACM stelt dat het gegeven dat digitale audioreclame snel groeit, op zichzelf nog niet betekent dat die nu of op afzienbare termijn een sterke concurrentiedruk uitoefent binnen de radioadvertentiemarkt. Immers – zo stelt ACM – als een medium momenteel 1 procent marktaandeel zou hebben, en het groeit met 10 procent per jaar, dan heeft het na 7 jaar nog steeds minder dan 2 procent marktaandeel.

(Regionale) radiostations die geen landelijke FM/DAB+-kavel hebben, oefenen volgens de ACM slechts beperkte concurrentiedruk uit op de markt: zij hebben een marktaandeel onder de 10 procent in de radioreclamemarkt.

Ster/NPO

Ook de radioreclame van de NPO-radiozenders die de Ster verkoopt (NPO Radio 1, NPO Radio 2, NPO 3FM, NPO Radio 4 en NPO Radio 5 [alleen via DAB+ en online]) heeft een beperkte invloed op de markt, stelt de ACM, ondanks dat met name NPO Radio 2 zeer goed beluisterd wordt. De Ster kent vaste tarieven die voor mediabureaus scherp geprijsd zijn  en geeft geen grote kortingen. Hierdoor is de Ster volgens de ACM relatief duur ten opzichte van de commerciële radiopartijen, maar wel betaalbaar voor kleine adverteerders en minder aantrekkelijk voor grote adverteerders.

Bestedingsaandeelkortingen kunnen bij OMS oplopen tot 50-60 procent; bij DPG Media tot 30-40 procent.

De ACM stelt verder dat FM nog steeds als medium leidend is (30 procent op basis van luisterminuten). Ondanks dat online en DAB+=beluistering stijgt, leidt dit volgens de ACM er niet toe dat  radiostations met FM substantiële concurrentiedruk ervaren van radiostations zonder DAB+.

Talpa Network

Talpa Network blijft het oneens met de ACM en het aanvullend advies alsmede het ministeriele oordeel dat in diens optiek tekortschiet. De ACM is er volgens Talpa Network weer niet in geslaagd te onderbouwen waarom een verbod op het bezit van meer dan drie FM-kavels noodzakelijk is. Dit heeft Talpa Network ingebracht tijdens een rechtszitting.

NPO

Talpa Network stelt dat de ACM-conclusies feitelijke grondslag missen bijvoorbeeld op het punt van concurrentiedruk van de NPO en de Ster. Volgens Talpa Network blijkt uit de informatie van zowel adverteerders als de Ster zelf dat de Ster wel degelijk concurreert met DPG Media en OMS. Gespreksverslagen daarover – zo stelt Talpa Network – heeft de ACM bewust genegeerd. Ook het commerciële beleid van de Ster die juist competitief is volgens Talpa Network, is niet meegenomen in de ACM-analyse.

Tevens vindt Talpa Network dat er geen gelijk speelveld is aangezien de NPO wel vier landelijke FM/DAB+-stations mag hebben. NPO Radio 2 is één van de best beluisterde radiostations in Nederland en ook NPO 3FM heeft volgens Talpa Network een vergelijkbaar profiel als de commerciële radiostations.        

Realistische uitkomst

Talpa Network stelt verder dat de ACM had moeten kijken naar een realistische verwachte uitkomst van de veiling en niet naar een worst-case scenario waarin twee partijen alle acht landelijke FM-frequenties waarop muziek wordt uitgezonden in handen krijgen. 

Voorafgaand aan de veiling was in de optiek van het mediabedrijf al duidelijk dat naast Talpa Network, geen andere bieders interesse hadden in meer dan drie kavels; zo had DPG Media in een interview te voren aangegeven voor twee kavels te gaan.

Ontbreken mededingingsanalyse?

Talpa Network vindt dat een daadwerkelijke mededingingsanalyse ontbreekt over de marktgevolgen indien twee partijen 4 landelijke kavels zouden verwerven. Ook wijst Talpa Network op de rol van mediabureaus die hun invloed kunnen aanwenden om radiopartijen te disciplineren.

NMO

Talpa Network wijst er ook op dat de ACM de NMO-cijfers gebruikt. Talpa Network vindt dat dat een onvolledig beeld geeft van luistertijd omdat streamingdiensten zoals Spotify en YouTube en lineaire zenders zoals NPO FunX ontbreken. De intensieve concurrentiedynamiek bij de luisteraars ontbreekt volgens Talpa Network dan ook in het ACM-advies. 

In tegenstelling tot de ACM stelt Talpa Network dat alle marktpartijen juist wel concurreren om de aandacht van de luisteraar, waarbij ook online radiozenders, muziekkanalen en non-lineaire muziekstreamingdiensten, luisterboeken en podcasts ook tot deze markt moeten worden beschouwd, terwijl de ACM anders oordeelt daarover.. 

Minister

Volgens Talpa Network had na het tussenvonnis minstens mogen worden verwacht dat minister Dirk Beljaarts de uitgangspunten van de bevindingen van de ACM (zelf) zou verifiëren. In plaats daarvan heeft de minister echter het 2024-advies zonder nader onderzoek overgenomen.

Geen nieuwe veiling

Talpa Network stelt dat het niet te doen is om een nieuwe veiling (net zomin als de andere belanghebbenden behoudens Kink - bij deze rechtszaak), maar dat ze genoegdoening wil voor het feit dat ze vlak voor de veiling hals over kop één station heeft moeten verkopen op basis van de in haar ogen dus te strikte veilingregels en daarnaast wil ze vooral ook de ruimte naar de toekomst om te kunnen blijven concurreren met de grote buitenlandse tech-bedrijven. Daar past volgens Talpa Network geen eigendomsbeperking bij, zoals de minister heeft afgekondigd.

 Volg Marketing Report op LinkedIn!

 Abonneer je op onze gratis dagelijkse nieuwsbrief

 Registreer jouw bureau gratis in de Marketing Report reclamebureau database The List

Gepubliceerd door: David de Jong