NPO-hervorming omroepverenigingen: geen overeenstemming over vorming omroephuizen

Er is geen overeenstemming tussen de omroepverenigingen bereikt over de vorming van omroephuizen. Dit is de conclusie van Meindert Landsmeer (partner van 3Rivers Media Consultants) die in opdracht van de toenmalige minister Eppo Bruins (NSC) op 28 mei 2025 de opdracht kreeg een zoveel mogelijk gedragen voorstel moest maken voor een voorgenomen clustering van omroepen in vier of vijf omroephuizen.

Er zijn meer dan 100 bilaterale contactmomenten geweest met omroepbestuurders en andere belanghebbenden. De conclusie is dat er geen eenduidig advies gegeven kon worden. Met name de zorg voor eigenheid bij omroepen als MAX, WNL, HUMAN, VPRO en Evangelische Omroep over hun eigenheid, merk en manier van werken maakten het proces volgens de procesregisseur lastig.  

Volgens Meindert Landsmeer is het niet verwonderlijk dat omroepen hun eigen organisatie zowel in financiële als in programmatische zin proberen zo sterk mogelijk te maken. Bij 4 omroephuizen is volgens de procesregisseur zeer beperkt op basis van vrijwilligheid te realiseren en bij 5 omroephuizen zou een aantal scenario’s op basis van vrijwilligheid mogelijk zijn, maar ook dit zou tot issues leiden. Omroep MAX met Jan Slagter als bestuurder/directeur is het meest vergaand en wil vooralsnog niet dat medewerkers overgaan naar een omroephuis, maar wil dat medewerkers bij zijn vereniging blijven.

Mislukte eerdere hervorming

Over de eerdere hervorming in samenwerkingsomroepen (WNL/MAX, AVROTROS-Powned, VPRO-Human, BNNVARA-Zwart, EO, KRO-NCRV)  stelt een aantal omroepen: “Als wij ons in Hilversum hadden gehouden aan hetgeen er toen op papier was gezet wat betreft governance en vertegenwoordiging, zou de beoogde hervorming nu wellicht onnodig zijn geweest.”

NOS en NTR

Uit de geopenbaarde brief waarin Meindert Landsmeer zijn bevindingen weergeeft, blijkt dat de NOS en NTR nog geen overeenstemming hebben bereikt over het samengaan van beide taakomroepen in één organisatie. De NTR is met name uit de NPS voortgekomen die in 1995 een afsplitsing was van de NOS toen de NOS nog een volledige publieke taakopdracht had. Thans heeft de NOS de taakopdracht om nieuws, sport, evenementen en teletekst te verzorgen. De NTR heeft de taak om specifieke programma’s te maken over politieke en maatschappelijke ontwikkelingen, op onder meer het gebied van economie, wetenschap en techniek, programma’s voor etnische en culturele minderheden, doelgroepen die elders niet aan bod komen, cultuur en kunst dat elders niet aan bod komt en een breed educatief (jeugd)aanbod.

Twee Omroephuizen gevormd?

Alleen AVROTROS en Powned (die al een samenwerkingsomroep vormen) en de Evangelische Omroep, VPRO en Human hebben aangekondigd omroephuizen te willen vormen per 2029. Op het laatste omroephuis is de nodige Hilversumse kritiek gekomen.

Demissionair minister Gouke Moes (BBB)

Demissionair minister Gouke Moes (BBB) van OCW schrijft dat Ondanks de uitgesproken bereidheid om samen te werken, er verschillend wordt gedacht over de invulling van de gestelde kaders en blijken er verschillen in belangen en voorkeuren te zijn. Volgens de BBB’er moet er politiek richting gegeven worden en eerder aangegeven kaders worden verhelderd en aangescherpt. De demissonair minister noemt het risico op de vorming van mini-NPO’s waarbij interne concurrentie ontstaat met verschillende merken en stromingen noemt de minister als risico en tegelijkertijd niet onvermijdelijk.

De demissionair minister roept omroepverenigingen op om geen zelfstandige stappen te zetten tot de vorming van omroephuizen vooruitlopend op politieke besluitvorming. Volgens de demissonair minister wordt in dat kader doorgewerkt aan wetsvoorstellen. In de zomer van 2027 dient het wetstraject te worden afgerond om een hervormd stelsel per 1 januari 2029 te laten ingaan; de minister wijst erop als dat niet gehaald wordt de datum 2034 in beeld komt. Na de verkiezingen zal de opnieuw gekozen Tweede Kamer al dan niet met een andere (missionaire) regering voort gaan met dit onderwerp.

Los van de omroephuis-discussie staat er 156 miljoen euro aan bezuinigingen op het NPO-budget gepland vanuit de regering per 2027.

 Volg Marketing Report op LinkedIn!

 Abonneer je op onze gratis dagelijkse nieuwsbrief

 Registreer jouw bureau gratis in de Marketing Report reclamebureau database The List

Dit artikel is gepubliceerd door: David de Jong