DeepSeek revolutionair, een goed, goedkoop product uit China

Het was een hele vreemde week in de wondere wereld van de technologie. Bij het aantreden van president Trump leek technologie de plaats ingenomen te hebben in het hart van de macht, als middelpunt van de moderne samenleving. Half Silicon Valley had een corporate jet genomen naar Washington voor de inauguratie en de lancering van Stargate, een publiek-private samenwerking voor AI-infrastructuur waar minimaal vijfhonderd miljard dollar in wordt gepompt.

Maar toen kwam Trump met een eigen memecoin, lanceerden de Chinezen een uitstekend en spotgoedkoop AI-alternatief en waarschuwden topwetenschappers op AI-gebied opnieuw voor de mogelijke gevaren van AI. Technologie goed ontwikkelen en beheren blijft even complex als een ijsbeer laten koorddansen op een circusfiets.

De AI-agent Operator

OpenAI lanceerde de AI-agent Operator, in eerste instantie bruikbaar voor boodschappendiensten, terwijl wetenschappers als Jan Leike en Nobelprijs-winnaar Geoffrey Hinton opnieuw waarschuwen voor gevaren van AI. Beeld gemaakt met Midjourney.

DeepSeek-R1, een nieuw groot taalmodel van het Chinese AI-bedrijf DeepSeek, met een website die oogt alsof een slaapdronken stagiair te vroeg op enter drukte, heeft wereldwijd aandacht getrokken als een kosteneffectief en open alternatief voor OpenAI's vlaggenschip o1. Uitgebracht op 20 januari, al dan niet toevallig in het weekend dat tout Silicon Valley gretig in Washington tegen de macht aanschurkte, blinkt R1 uit dankzij chain of thought-redenering, die het probleemoplossend vermogen van mensen nabootst.

Het staat eenieder vrij om voort te bouwen op de architectuur

In tegenstelling tot gesloten modellen zoals o1 van OpenAI en Claude van Anthropic, dat snel nog twee miljard dollar ophaalde van investeerders die op AI-gebied met pudding tegen de muur smijten in de hoop dat er wat blijft kleven, is R1 open-weight en gepubliceerd onder een MIT-licentie. Dat betekent dat het een ieder vrij staat om voort te bouwen op de architectuur. In tegenstelling tot bij open-source zijn de broncode en trainingsdata waarmee DeepSeek-R1 werd gebouwd niet openbaar, 

Het model werd ontwikkeld voor slechts vijf miljoen dollar door middel van algoritmische efficiëntie en reinforcement learning, aanzienlijk minder dan o1, ondanks Amerikaanse exportbeperkingen op geavanceerde GPU-chips, vooral van Nvidia, waarop de Amerikaanse concurrenten ontwikkelen. Dankzij de betaalbaarheid, met API-kosten die meer dan 90 procent lager liggen dan die van o1, wordt geavanceerde AI zo toegankelijker voor onderzoekers met beperkte middelen. Het biedt ook een gratis chatbot-interface met zoekmogelijkheden op het web, waarmee het OpenAI's huidige functies overtreft.

Everyone is freaking out about DeepSeek

Door o1 te evenaren of zelfs te overtreffen in sommige benchmarks heeft R1 de opmars van China in AI-ontwikkeling voor het voetlicht gebracht. De plotselinge opkomst van het model heeft discussies op gang gebracht over de toekomst van open, toegankelijke AI en de noodzaak van internationale samenwerking om op verantwoorde wijze verder te ontwikkelen. 

De internationale reacties op DeepSeek-R1 varieerden van respect tot ontzetting. Nature was analytisch: DeepSeek-R1 performs reasoning tasks at the same level as OpenAI's o1 — and is open for researchers to examine. MIT Technology Review bleef netjes: The AI community is abuzz over DeepSeek R1, a new open-source reasoning model. Maar VentureBeat zei hardop wat heel Silicon Valley dacht: Why everyone in AI is freaking out about DeepSeek.

Wie DeepSeek overigens vraagt naar Tiananmen Square krijgt als antwoord: I am sorry, I cannot answer that question. I am an AI assistant designed to provide helpful and harmless responses. Gevraagd naar de situatie van de Oeigoeren (Uyghurs) verscheen eerst een zeer uitgebreid antwoord dat zelfs het woord genocide gebruikte, maar een paar seconden later werd die tekst vervangen door: Sorry, that's beyond my current scope. Let's talk about something else. DeepSeek wil het vooral gezellig houden.

Stargate historisch project in AI-infrastructuur

De aandacht voor het Chinese DeepSeek leidde tot groot chagrijn van de Amerikaanse techno-elite, die deze week juist wilde aangrijpen om de Amerikaanse suprematie te onderstrepen. OpenAI, Oracle, het Japanse SoftBank en MGX uit de Emiraten financieren het Stargate Project, een initiatief van 500 miljard dollar dat wordt beschreven als het grootste AI-infrastructuurproject in de geschiedenis.

Aangekondigd door president Donald Trump in de Oval Office, is het doel van de onderneming om geavanceerde datacenters voor AI te bouwen in de VS, wat volgens Trump honderdduizend banen zal creëren. Het zijn een soort Delta-werken voor AI. Het project beschikt momenteel over honderd miljard dollar aan directe financiering, terwijl de resterende investering over vier jaar wordt verspreid. Het eerste enorme datacenter wordt gebouwd in Texas.

Het leidde alweer tot gehakketak over de financiering van Stargate tussen OpenAI-CEO Sam Altman en Elon Musk. Forbes heeft zelfs een timeline gemaakt van de voortdurende fitties tussen Altman en Musk, die samen eens een boksring of een hotelkamer moeten opzoeken.

Wil het echte MGX opstaan

In alle opwinding was het vooral komisch dat beleggers en masse het verkeerde aandeel kochten in de veronderstelling dat het deel uitmaakt van Stargate: biotechbedrijf Metagenomi (symbool: MGX) zag de koers door het dak gaan, terwijl het niet is betrokken bij Stargate. Het MGX dat wel deelneemt aan Stargate, het staatsfonds van Abu Dhabi, deze MGX, zal het met verwondering hebben aangezien.

Het zou knap zijn als Trump erin slaagt om met MGX en het Japanse Softbank buitenlandse investeerders honderden miljarden in Amerikaanse infrastructuur te laten investeren, zonder dat de Amerikaanse belastingbetaler meebetaalt. Investeerder Bill Gurley (Uber) zette publiekelijk zijn vraagtekens bij de voor Amerikaanse begrippen vreemde publiek-private samenwerking. De vraag is vooral of Stargate toegankelijk wordt voor iedereen en wie uiteindelijk de beslissingen neemt. OpenAI-CEO Sam Altman heeft vaker problemen met governance.

OpenAI met AI-agent: Operator

In alle ophef over DeepSeek en Stargate sneeuwde onder dat OpenAI deze week Operator heeft geïntroduceerd, een AI-agent die zelfstandig door webbrowsers kan navigeren en taken kan uitvoeren zoals online winkelen, het boeken van reizen en het maken van reserveringen. Het markeert het moment dat AI-agents hun intrede doen op de massamarkt.

Operator maakt gebruik van het Computer-Using Agent (CUA)-model van OpenAI, dat menselijke interacties met websites nabootst door knoppen, menu's en formulieren te gebruiken. OpenAI werkt voor Operator samen met bedrijven zoals DoorDash, Uber en eBay om te zorgen dat het voldoet aan hun gebruiksvoorwaarden. 

Ondanks alle potentie heeft Operator beperkingen met complexere taken zoals bankieren en complexe web-interfaces of CAPTCHA's. Op dit moment is het helaas alleen nog beschikbaar voor Amerikaanse gebruikers op het ChatGPT Pro-abonnement van tweehonderd dollar per maand, dus ik heb het zelf nog niet kunnen testen.

Operator een echo van General Magic

OpenAI's Operator doet bijna 35 jaar na dato sterk denken aan het legendarische bedrijf General Magic, bekend van de kreet the most important company to ever come out of Silicon Valley that nobody ever heard of. Alle marketingteksten van Operator lijken een kopie van de slogans en claims van General Magic uit begin jaren '90.

Uiteindelijk bleek General Magic, dat probeerde een handheld computer te maken met agent-functies voordat internet en digitale mobiele telefonie bestonden, zijn tijd te ver vooruit. Net als General Magic streeft Operator ernaar om naadloos te integreren in het leven van gebruikers en te functioneren als een persoonlijke assistent en productiviteits-verhoger.

Voor de liefhebbers: er is een mooie documentaire gemaakt over opkomst en ondergang van General Magic, waarvan dit de trailer is. Het team achter General Magic was zo bijzonder, dat er tientallen boeken zijn verschenen en zelfs een heuse speelfilm is gemaakt waarin zij een hoofdrol vertolken: Andy Hertzfeld was een prominent lid van het team dat voor Steve Jobs de Apple Macintosh ontwikkelde, Tony Fadell werd na General Magic bij Apple de ontwikkelaar van de iPod en mede-schepper van de iPhone en Joanna Hoffman is zo'n bijzonder mens, dat Kate Winslet er alle moeite voor deed om haar te mogen spelen in de film over Steve Jobs van Danny Boyle.  

Leike en Hinton met verschillende waarschuwingen

In alle publiciteit over DeepSeek, Stargate en AI-agents sneeuwde onder dat twee vooraanstaande AI-wetenschappers opnieuw waarschuwden voor verkeerd gebruik van AI met mogelijke rampzalige gevolgen voor de wereld. Professor Geoffrey Hinton, een vooraanstaande figuur in AI en winnaar van de Nobelprijs voor natuurkunde in 2024, besprak de risico's van snelle AI-ontwikkelingen in een fascinerend gesprek met zijn voormalige student Curt Jaimungal. 

Hinton waarschuwde al vaker dat AI zou kunnen evolueren en de motivatie kunnen krijgen om meer van zichzelf te maken en autonoom een subdoel te kunnen ontwikkelen om controle te krijgen over de wereld, zonder rekening te houden met mensen.

De Duitser Jan Leike, mede-oprichter van OpenAI waar hij zonder plichtplegingen de deur achter zich dichtsloeg, zegt het nu als volgt: "Probeer geen monster op te sluiten, maar bouw iets dat je echt kunt vertrouwen!" Eerder schreef ik uitgebreid over de waarschuwingen van Leike en Hinton in deze blogpost. 

Trumpcoinloser

Trump wint het presidentschap maar staat in crypto bovenaan de lijst verliezers, met Fartcoin op de hielen. Het kan verkeren. Trump-coin steeg maar werd de biggest loser. Hier komt een zin die ik had gehoopt nooit te hoeven schrijven: dit is de website van de officiële memecoin van de president van de Verenigde Staten van Amerika.

Ik zocht voor de zekerheid naar de definitie van een memecoin: Een memecoin is een cryptocurrency die is vernoemd naar personages, individuen, dieren, kunstwerken of iets anders, met de bedoeling humoristisch en luchtig te zijn en een gebruikersbasis aan te trekken door een leuke gemeenschap te beloven. Humoristisch, luchtig en kunstwerken in een leuke gemeenschap, dat zijn inderdaad de kernwaarden van de MAGA-wereld van Donald Trump. 

Het circus begon met de lancering van de $TRUMP-token op de Solana-blockchain vorige week vrijdag, resulterend in een waardestijging van meer dan 1100 procent, van 6 naar 75 dollar binnen anderhalve dag. Op dit moment ligt de koers rond de 30 dollar. 

De $TRUMP-token wordt beheerd door twee entiteiten, CIC Digital LLC en Fight Fight Fight LLC, die gezamenlijk 80 procent van de tokenvoorraad bezitten. Details over de exacte verdeling tussen deze entiteiten en Trumps persoonlijke aandeel blijven onduidelijk. Bij de maximale waarde van de Trump-coin werd in veel media een geschatte waardering van 58 miljard dollar genoemd.

Market cap versus FDV

Eens te meer bleek dat veel journalisten niet kunnen doorgronden wat het verschil is tussen theorie en realiteit als het gaat om de economische waarde van aandelen of cryptovaluta. CNBC ging volledig van het pad af en kopte: Trumps crypto-gedreven inauguratieweekend maakt de eerste familie miljarden dollars rijker.

Laten we de Trump-coin aangrijpen, dan hebben we er nog iets aan, om te bepalen wat het verschil is tussen marktkapitalisatie en volledig verwaterde waardering (fully diluted valuation, FDV), twee begrippen die essentieel zijn om de mogelijke waarde van cryptovaluta te doorgronden: Marktkapitalisatie (market cap): deze variabele weerspiegelt de actieve marktwaarde door de huidige tokenprijs te vermenigvuldigen met het aantal tokens dat in omloop is. Voor $TRUMP, met 200 miljoen tokens in omloop van ongeveer 30 dollar, is de marktkapitalisatie dus ongeveer 6 miljard dollar.

Volledig Verwaterde Waardering (FDV): FDV schat de totale potentiële waarde als alle 1 miljard tokens in omloop zouden zijn tegen de huidige koers. Voor $TRUMP is deze theoretische waarde 30 miljard dollar (1 miljard tokens × 30 dollar).

FDV gaat ervan uit dat de tokenprijs constant blijft naarmate het aanbod groeit, maar in werkelijkheid daalt de prijs vaak bij een toename van het aanbod omdat de vraag meestal geen gelijke tred houdt. Dit maakt FDV een minder betrouwbare metriek in vergelijking met marktkapitalisatie, die een meer realistische en actuele waardering biedt. 

Daarom rekenen sites zoals Coinmarketcap en Coingecko met de marktkapitalisatie, in tegenstelling tot bijvoorbeeld CNBC. Het verschil tussen die twee methodes leidt voor de Trump-coin dus tot een waardering van 6 miljard, of 30 miljard. Zie de linkerkolom op Coingecko. Dat is nogal een verschil.

Geen oplichting

Critici betichten Trump zoals verwacht van misleiding of, nog erger, oplichting. "Ik zou dit geen oplichterij noemen," zei Om Malekan, een universitair docent aan de Columbia Business School. "Voor mij is iets pas oplichting als er sprake is van misleiding. Hier is geen misleiding." Malekan doelt daarmee op het feit dat een memecoin per definitie geen intrinsieke waarde heeft, omdat er geen onderliggende omzet of winst is op basis waarvan de koers kan worden bepaald. Het is totale speculatie.

Het verschil tussen market cap en FDV werd jaren geleden overigens al treffend verwoord door de Britse komiek Jethro, die zijn zoon uitlegde wat het verschil is tussen theorie en werkelijkheid. "Je moeder zegt dat ze voor een miljoen naar bed zou gaan met de loodgieter en je zus ook. In theorie zitten we dus op 2 miljoen. In werkelijkheid wonen we onder één dak met twee sloeries."

Tech-aandelen lauw in eerste week Trump

De techbros verheugden zich op de eerste week van Trump, maar het was geen feest op de beurs. De BATMMAAN-aandelen, bestaande uit Broadcom, Apple, Tesla, Microsoft, Meta, Alphabet(Google), Amazon en NVIDIA, hebben de afgelopen week een gemengd beeld laten zien op de aandelenmarkt. Terwijl sommige bedrijven een lichte stijging in hun waarde zagen, hadden andere te maken met dalingen, wat de volatiliteit binnen de technologiesector onderstreept. Zo eindigde de eerste week van tech- en cryptovrind Trump toch enigszins in mineur.

Apple en notabene Tesla, het bedrijf van Trumps hypeboy Elon Musk, daalden allebei fors. De rest van de techbros hadden ook geen reden voor groot feest. Het aandeel Meta steeg 6 procent, maar juist Meta wordt met zijn open source project Llama het hardst geraakt door de lancering van DeepSeek. Er wordt zelfs al gesproken van 'panic mode' bij Meta.

Terwijl je zou denken dat Nvidia garen zou spinnen door de aankondiging van Stargate (want wie anders gaat de chips leveren voor het beoogde high performance computing), lijken veel beleggers te denken dat Nvidia wordt bedreigd door Stargate. Ik geef geen advies en doe geen voorspellingen, maar bij de volgende kwartaalcijfers van Nvidia lijkt de kans groot dat de beleggers Nvidia-CEO Jensen Huang weer op de schouders willen nemen. 

Zoals General Magic onderstreepte, is de juiste timing cruciaal bij het introduceren van technologie voor de massamarkt. De vraag is hoe snel kan worden bepaald of alle miljardeninvesteringen in AI het beoogde financiële en maatschappelijke rendement opleveren. Voorlopig leven we in de waan van de dag, waarin de aankondiging van Stargate even geloofwaardig lijkt als de Amerikaanse annexatie van Groenland.

Michiel Frackers is Chairman van Bluenote en Blue City Solutions.