David de Jong: Media, macht en marktwerking

[Marketing Report Radio] Journalist over Trump, big tech en het Nederlandse medialandschap

Tijdens een uitzending van Marketing Report op New Business Radio gaat David de Jong, journalist van Marketing Report, in gesprek met Bas Vlugt. In deze eindejaarsuitzending blikken zij terug op een bewogen mediajaar en kijken ze vooruit naar de krachten die het Nederlandse medialandschap blijven beïnvloeden. Politiek, internationale mediaconcerns, publieke omroep en technologie lopen daarbij steeds meer door elkaar.

Politieke macht drukt steeds zwaarder op media

Het gesprek opent met de tweede inauguratie van Donald Trump en de gevolgen daarvan voor media, ook buiten de Verenigde Staten. Volgens De Jong is er sprake van een fundamentele verschuiving.

David de Jong: “Alle conventies die we hadden over democratie, over de scheiding tussen media en politiek en zelfs over marketing en politiek zijn losgelaten. Dat gebeurt niet per ongeluk en hoort bij een autocraat.”

Trump is volgens hem niet alleen een kijkcijferfenomeen, maar iemand die actief ingrijpt in de manier waarop media functioneren. Kritische journalistiek wordt onder druk gezet door toegang te beperken, mediapartijen te vervangen of juridische middelen in te zetten.

Intimidatie als vast onderdeel van de strategie

De recente juridische stappen tegen internationale media illustreren dat patroon. Het doel is volgens De Jong niet zozeer winnen, maar afschrikken.

David de Jong: “Het gaat niet om gelijk krijgen, maar om intimidatie. Als je ziet dat mediabedrijven liever miljoenen betalen dan jaren procederen, dan weet je dat dit effect heeft.”

Die druk leidt onvermijdelijk tot zelfcensuur, vooral bij Amerikaanse media, waar de financiële en juridische risico’s groter zijn dan in Europa.

Gevolgen reiken tot Nederland

Hoewel de machtsstrijd zich in de Verenigde Staten afspeelt, blijven de gevolgen niet beperkt tot Amerika. De Jong wijst op internationale mediaconcerns die ook in Nederland actief zijn.

David de Jong: “Paramount, Warner Bros. Discovery, HBO Max en Netrflix: dit zijn allemaal Amerikaanse bedrijven die hier actief zijn. Besluiten daarboven hebben directe impact op wat wij hier te zien krijgen.”

De overnamebewegingen in de Verenigde Staten worden bovendien steeds vaker politiek gestuurd. Volgens De Jong is Trump nadrukkelijk betrokken bij machtsverhoudingen in de mediasector.

David de Jong: “Zodra macht te groot wordt en het hem niet uitkomt, wordt het ineens een politiek thema. Dat zien we nu bij mogelijke overname van de filmstudios Warner Bros. en streamingdienst HBO Max die Netflix wil kopen.”

Big tech als geopolitiek machtsmiddel

De invloed van big tech speelt daarbij een centrale rol. Europese regelgeving rond privacy en concurrentie botst steeds vaker met Amerikaanse belangen.

David de Jong: “Zodra Europa iets wil reguleren, wordt dat vanuit Washington geframed als een aanval. Dan komen er dreigementen, ook op andere dossiers.”

Die kruisverbanden tussen politiek, technologie en media maken de situatie volgens hem onvoorspelbaar en instabiel.

DPG Media en RTL Nederland: herverkaveling van de markt

Ook dichter bij huis zijn de veranderingen groot. De overname van RTL Nederland door DPG Media markeert een nieuw hoofdstuk in het Nederlandse medialandschap.

David de Jong: “DPG Media heeft de organisatie nu opgesplitst in drie duidelijke units. Dat geeft structuur, maar zorgt ook voor verschuivingen in macht en verantwoordelijkheid.”

Opvallend is dat DPG Media in Nederland, anders dan hoe een en ander in België is georganiserd, vasthoudt aan twee advertentie-exploitanten.

David de Jong: “Ad Alliance blijft bestaan voor video en radio, terwijl DPG Media Advertising zich richt op print en online. Dat is een bewuste keuze.”

Publieke omroep stuurloos tussen bezuinigingen

Het gesprek verschuift vervolgens naar de NPO, waar onzekerheid en onrust de boventoon voeren. Bezuinigingen worden voorbereid, terwijl een duidelijke visie ontbreekt en zelfs geen officieel politieke beslissing is genomen.

David de Jong: “Er is geen plan, geen richting. Er worden beslissingen genomen zonder dat helder is op basis waarvan.”

Volgens De Jong is dat problematisch, zeker in een demissionaire politieke context.

David de Jong: “Je zou verwachten dat de winkel wordt bewaakt, maar ondertussen worden ingrijpende stappen gezet.”

Reclame als pleister op een open wond

Als mogelijke oplossing wordt gekeken naar extra reclamemogelijkheden bij de Ster, maar De Jong is sceptisch.

David de Jong: “Meer reclame per uur levert relatief weinig op en zet tegelijkertijd druk op de commerciële markt.”

Daarbij dreigt ook inflatie van tarieven, waardoor het effect verder afneemt.

AI verandert de industrie, maar nog niet alles

Tot slot komt AI aan bod. De Jong ziet vooral impact in de marketing- en bureauwereld, minder direct in media zelf.

David de Jong: “Voor radio en televisie verandert het nog niet fundamenteel, maar in marketing en bureaus heeft AI enorme invloed op werkwijzen en verdienmodellen.”

Vooruitkijkend naar 2026 is hij voorzichtig optimistisch, met één duidelijke wens.

David de Jong: “Ik hoop vooral dat het NMO-Kijkonderzoek fase 2 met ook de schermtijd buiten het grote scherm eindelijk volledig wordt ontsloten. Dat zou een enorme stap vooruit zijn.”

Luister hier dit interview

Luister de gehele uitzending terug

Meer podcasts over marketing vind je hier: marketingreport.nl/podcast. Marketing Report is iedere derde dinsdag van de maand te horen op New Business Radio van 18:30 tot 20:00 uur.

Marketing Report Radio is een initiatief van Media Meetings & Magazines.