[Interview] Erik Does over Ekoplaza, een supermarkt met idealen

In maart van dit jaar haalde Ekoplaza de wereldpers als eerste plasticvrije supermarkt ter wereld. En nog steeds moet Erik Does dagelijks uitnodigingen uit de hele wereld voor interviews en congressen afslaan. Deze zomer doopte Ekoplaza haar 75 supermarkten om tot enige gifvrije supermarkt in Nederland,maar getuige de koppen in de krant en op Social Media was niet iedereen er blij mee. Hoog tijd om Erik Does, de algemeen directeur van Ekoplaza een paar vragen te stellen.

Dag Erik, de Reclame Code Commissie heeft Ekoplaza teruggefloten en jullie lanceren daarom weer een nieuwe payoff. Vertel.

Klopt! Een redacteur van het online magazine Boerderij.nl met een boerenbedrijf in de regio Winterswijk heeft na de lancering van onze campagne Enige Gifvrije Supermarkt een klacht ingediend bij de Reclame Code Commissie (RCC). Hij stelt dat de chemische bestrijdingsmiddelen net zo schadelijk of zelfs minder schadelijk zijn dan biologische gewasbeschermers. Het moge duidelijk zijn dat wij daar anders over denken en sterker nog, je kunt het verschil tussen biologische en reguliere bedrijven letterlijk zien. Maar inhoudelijk gaat de RCC natuurlijk niet in op deze bewering. Dat kunnen ze ook niet. Wel stelt de RCC dat de claim gifvrije supermarkt TE absoluut is omdat onze producten mogelijkerwijs, in zeer kleine hoeveelheden, residuen van biologische gewasbestrijdingsmiddelen bevatten. Terwijl wij met inspecties de laatste jaren geen enkel residu hebben aan getroffen waarbij de BNN-norm (0,01 mg/kg) werd overschreden.

Hoewel ik andere merken soms claims hoor maken die verder van de waarheid afstaan dan de onze, dopen we met ingang van volgende week onze 75 supermarkten tot meest gifvrije supermarkt. Dat is minder absoluut en nog steeds waar.

Naast de klacht over de claim gifvrije supermarkt had de boer nog meer ergernissen. Zo legt Ekoplaza volgens hem onterecht een verband tussen de keuze voor biologische producten en de gezondheid van de consument. Daarin gaf de commissie hem echter geen gelijk.

Verder wees deze redacteur/teler Ekoplaza erop dat een Duits onderzoek dat claimt dat al 76 procent van de insecten is uitgestorven mogelijk niet representatief is in Nederland. In zijn verweer voert hij een onderzoek van Natuurmonumenten aan waarin staat dat slechts 66 procent van de insecten is uitgestorven. Op dit punt is hij ook in het gelijk gesteld, maar de kans dat wij nog 10 procent meer insecten kunnen redden vinden wij alleen maar goed nieuws.

Ook stelt hij dat Ekoplaza met haar campagne angst zaait, maar ook op dat punt is hij in het ongelijk gesteld door de RCC.   

Ekoplaza is blij, maar de klagende akkerbouwer claimt in de media de victorie.

Ja dat is inderdaad interessant. Hij heeft slechts op twee van de vier punten gelijk gekregen. Maar hij heeft zijn magere winst uitstekend geregisseerd in de media. Feitelijk wint hij immers alleen op het punt dat we TE absoluut zijn geweest. Ik neem tenminste aan dat de overwinning dat er alsnog maar 66 procent van de insecten zijn gestorven ook hem weinig vreugde brengt.

Het is wat mij betreft wel een goed voorbeeld dat we hier te maken hebben met cijfervergelijkingen die volledig voorbijgaan aan onze boodschap. En die boodschap draait om de bewustwording van dit soort negatieve gevolgen van regulier beleid. En dat blijft een deel van onze missie. We begrijpen dat het voor journalisten en voor burgers een complex vraagstuk is. Daarom zijn we echt oprecht blij met deze klager en de uitspraak. Niet alleen omdat hij onze strijd tegen gif zo nauwlettend in de gaten houdt, maar vooral omdat hij ons samen met de Reclame Code Commissie in staat stelt op onze vaak ingewikkelde boodschappen nu nog beter uit te leggen. En dat gaan we ook doen.

Ondanks jullie blijdschap, is de toon van jullie tegenstanders op Social Media vaak erg verbeten. Wat maakt de weerstand tegen Ekoplaza zo fel?

Tja, ik kan natuurlijk zeggen dat als je je kop boven het maaiveld uitsteekt et cetera…maar dat is te makkelijk. Om eerlijk te zijn krijg ik vaak van mensen te horen dat zij niet begrijpen waarom de weerstand zo fel is, terwijl de mensen van Ekoplaza allemaal stuk voor stuk elke dag hard weer hard werken aan een schonere en gezondere wereld. Daar kan je toch niet tegen zijn? Tel daarbij op dat in Nederland slechts 3 procent van de landbouwers biologisch boert. En dat we met dat percentage fors achterblijven bij landen als Duitsland, Frankrijk, Denemarken en zelfs bij de Verenigde Staten. Dus je zou denken, waar maken al onze critici zich druk om? Maar ik ben me er eens verder in gaan verdiepen en kom op drie oorzaken:

1. Ten eerste vermoed ik dat het komt omdat de roep uit de samenleving om transitie op meer vlakken dan alleen de voedselproductie en natuurbeheer elk jaar groter en luider wordt. En maatschappelijke transitie vraagt op elk niveau om heldere keuzes. En die keuzes betekenen dat we moeten veranderen. En veel mensen en bedrijven willen wel verandering, maar zelf veranderen blijft verdomd lastig. Zelfs als niet-veranderen een gevaar oplevert voor je gezondheid. Kijk bijvoorbeeld maar naar tabak of alcohol. Veelal zijn de gevolgen voor je eigen gezondheid bovendien niet direct voelbaar en vinden milieuproblemen vaak elders en buiten beeld plaats;
2. Wat ook speelt, is dat er andere visies zijn waar veel bedrijfsbelangen achter zitten. Biologisch eten en leven zijn één van de routes naar een duurzamere wereld en de verwachting is dat het aandeel biologische landbouw wereldwijd de komende jaren stevig zal toenemen. Mensen die belang hebben om de status quo te handhaven zijn per definitie tegen. En mensen die andere variabelen belangrijker vinden, zullen hun visie, waarvan food-tech er een is, keihard verdedigen. Bij Ekoplaza zien wij biologisch als winnaar van de meerkamp waarbij de totale duurzaamheid overwint;
3. Tot slot moeten we rekening houden met de machtige lobby van bedrijven als Bayer, inmiddels eigenaar van Monsanto. Zij hebben een groot deel van de wereldwijde landbouwsector en de bijbehorende stakeholders in hun zak en dat gaat om enorme financiële belangen. Een grote groep mensen weet inmiddels dat producten als Roundup schadelijk zijn en op de consumentenmarkt zie je dan ook meer ecologische alternatieven in de schappen verschijnen. Maar weinigen weten dat Roundup bijvoorbeeld nog steeds gangbaar is in de landbouw wereldwijd. In mijn optiek is glyfosaat (Roundup) de DDT van deze tijd. Waarschijnlijk zullen we later terugkijken en ons afvragen wie ooit heeft bedacht om voedsel met gif te produceren.

Zou je jezelf een gif-activist noemen?

Ja en nee. Ik ken veel specialisten en toxicologen die hier hun dagelijks werk van maken, maar daar heb ik simpelweg geen tijd voor. Maar naast biologisch zijn plastic en gif wel uitermate belangrijke thema’s in onze bedrijfsvoering. Ik vind dat consumenten zelf in staat moeten worden gesteld om een goede afweging te maken. Je ziet bijvoorbeeld dat de voorlichting in de Scandinavische landen een stuk helderder is. Bij Ekoplaza bieden we consumenten elke dag weer een alternatief om meest gifvrij of Plastic Free hun boodschappen te doen. Daarom zijn nu al 1.370 van onze producten Plastic Free en zijn al onze producten vrij van chemisch synthetische bestrijdingsmiddelen. En ook residuen van biologische gewasbescherming hebben we de laatste jaren niet in onze inspecties aan getroffen, zoals ik al eerder noemde.

Samen met onze boeren werken we ook naar hogere standaarden zoals die van Stichting EKO-keurmerk. Essentieel is dat we ons bewust blijven dat het niet om de cijfertjes gaat, maar om de gevolgen van een koers. Helder is dat ons landschap er anders uitziet als het regulier wordt bewerkt dan biologisch. Het verschil tussen een doods of prettig milieu vol biodiversiteit is wat elke consument zelf kan zien en ervaren als hij het platteland bezoekt. Om nog maar te zwijgen over het verschil in leefomstandigheden van dieren.

Maar onze zorgen om en voor de natuur en de gezondheid van onze klanten gaan verder dan alleen de gevolgen van landbouwgif. Want artsen en wetenschappers wereldwijd waarschuwen niet alleen voor de negatieve effecten van bestrijdingsmiddelen maar ook voor onder meer de weekmakers in plastic. Verschillende vormen van kanker, diabetes, aandachtstoornissen, hormoonschommelingen en darmziekten zijn slechts een greep uit alle aandoeningen die met al deze schadelijke stoffen in verband worden gebracht.

In heel veel van de producten die we dagelijks gebruiken zitten ook giftige stoffen. We lijken het te moeten accepteren, maar daar leg ik me niet bij neer. Om mensen bewuster te maken van de risico’s van dit gif, doe ik daarom deze week mee met een proef van Stichting Tegengif. Ik ben heel benieuwd hoeveel van deze gifsoorten ik buiten mijn wil in mijn lichaam heb, terwijl ik thuis en op ons werk toch echt dagelijks 100% biologisch / gifvrij eet.

Wat gaan klanten merken van jullie strijd tegen gif?

Hoewel ik vrijwel dagelijks bezig ben met dit onderwerp ben ikzelf ook nog geen steeds geen scheikundig expert of gif-specialist. Ik realiseerde me opnieuw na het lezen van de uitspraak, hoe complex dit onderwerp is. We hebben daarom besloten om de komende maanden op onze website een dossier over gif te openen. Daarmee geven we mensen die daar meer van willen weten toegang tot onderzoeken die wij de laatste decennia hebben verzameld. Omdat het zo een oerwoud aan informatie is, zullen we wel wat tijd nodig hebben om deze kennis ook echt toegankelijk te maken.

Verder zullen we de komende weken flyers neerleggen in de winkels waarin we uitleggen welke keuzes wij maken als het gaat over biologische bestrijdingsmiddelen. En welke mogelijke risico’s dit met zich mee brengt.

Tot slot starten we half oktober met een klein pilot-onderzoek naar de vraag of zwangere vrouwen de gevolgen van chemische stress kunnen verminderen als zij een biologisch dieet volgen.

Hier staat een link naar het statement van Ekoplaza, de klacht, het verweer en de uitspraak van de Reclame Code Commissie

www.ekoplaza.nl

 

Meld je hier aan voor de Marketing Report nieuwsbrief